donderdag 7 februari 2013

Waarom kunstenaars zelden gesjeesde reclamecreatieven zijn.



Ik had ooit een art director die best leuk kon tekenen. Naar ik mij herinner waren het vooral aquarellen van Italiaanse architectuur en stemmige tegenlichtbeelden van stationshallen, zoiets. Ik vond het knap dat hij dat kon, en meer dan dat: ik was jaloers. Dankzij dat talent, leuk tekenen, wisten we klanten te verleiden, ze waren altijd helemaal blij als hij du moment een voorstel aanpaste. De artisticiteit van ons werk werd er mee onderstreept. Daarmee schiepen we een afstand tussen de opdrachtgever en het bureau, wat de klant dan weer terugzag op de factuur. Kortom: knap.

Ik ken meer art directors en copy writers, die niets liever willen dan hun innerlijke stem laten horen. Ze worden door de opdrachten die ze krijgen te veel in een keurslijf gedwongen. Ze zijn op zoek naar een overdrukventiel voor de ziel. En zoeken dat in vrij werk. Dat verbaast mij altijd. Waarom zou je dat willen? Je bent een gevierd creatief, je staat met ADCN-Lampen op het podium. Je bent populair en dat is logisch want je bent goed in wat je doet. Vanwaar die behoefte om ook autonoom een punt te drukken? Hoogst zelden breekt bij hen het inzicht door dat autonoom zijn iets anders is dan een opdracht hebben. Dat leven van wat opborrelt uit je binnenste iets anders is dan leven van je vermogen een opdracht om te buigen naar iets relevants en geinigs voor de mensen.

Die twee dingen lijken misschien op elkaar, maar hebben volstrekt niets met elkaar te maken. Het hebben van een binnenleven dat zo sterk is dat het ongevraagd en zonder tussenkomst van een trafficmanager, klant of marketingmens een uitweg zoekt en daar mee doorgaat, contre le coeur, is slechts weinigen gegeven. Er valt zelden toegevoegde waarde te ontdekken in de veruitwendiging van zielenpijn, of een poging om orde te scheppen in de chaos. Populariteit is wel het laatste waar je aan denkt als je in het atelier, achter je schrijftafel, of waar dan ook, een stem wilt geven aan iets dat gezegd moet worden. Reken niet op bijval of begrip. Verwacht geen naäapgedrag van jolige medeburgers die je zinnetjes gebruiken of je tekeningen, schilderijen, beelden op hun t-shirt zetten. Niets van dat alles. Verwacht geen plek in DWDD, of aandacht in een van de vele andere pratenovershows. Reken op niets. Want zeg nou eerlijk, wie is er geïnteresseerd in jouw unieke eigen stem? In jouw autonome werk? 

Dat is voor veel reclamecreatieven een brug te ver. Die geven op bij het uitblijven van bijval, van collegiale schouderklopjes. Wat ze maken mist de urgentie van een dwingend binnenste. Ze halen hun motivatie uit anderen. Maar die anderen zijn er niet. Nooit. Het blijft lang en vaak voor altijd stil. Succesvolle auteurs met een reclameachtergrond, we noemen geen namen, hebben moeite met het besef dat wat zij maken, niets anders is dan het kunstje dat ze deden tegenover hun opdrachtgevers. Ze vinden het zuur dat andere auteurs, ploeteraars die hun bron van binnen hebben, zo af en toe schutterend proberen uit te leggen dat er een verschil is. En dat wat de gesjeesde reclameman maakt kunstig is, maar geen kunst. Onbegonnen werk. Het verschil wordt weggewuifd met een bestsellerlist, likes en boxoffice-getallen. Marketing wordt in stelling gebracht tegenover een groep die daar geen boodschap aan heeft. Ze gooien met cijfers die geen indruk maken. De discussie bloed dood omdat er iemand gelijk moet hebben in de binaire wereld van het pratenoverprogramma.

Blijft dat het knap is wat ze maken. De boeken, de films en de foto’s. Leuk voor de mensen. Het heeft Facebook-value zogezegd. En dat is op zich al een ongelofelijke prestatie. Maar genoeg is het blijkbaar niet. Er schuurt onzekerheid. Ze willen meer. Diepgang, erkenning: kijk eens pappa wat een mooie tekening. Maar hoogst zelden beroert hun werk de ziel, ordent het de chaos of brengt het inzicht of troost, daarvoor is het te veel vermaak, iets om de tijd mee te doden, zoals ook reclame vermaak is, amusement, DWDD. Knap, meer niet.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten